یکی از سئوالات مهمی که درباره شهید محمد بروجردی وجود دارد این است که چرا به شهید بروجردی مسیح کردستان می گویند؟

برای پاسخگویی بهتر به سوال ابتدا باید تاریخچه ای از فعالیتهای شهید محمد بروجردی در کردستان بیان شود. سردار شهید محمد بروجردی در سال 1333 در یکی از بخشهای شهرستان بروجرد به دنیا آمد. در 6 سالگی پدرش از دنیا رفت و بعد از حادثه وفات پدر به تهران مراجعت کرد و با توجه به سن کم در کنار تحصیل به کار نیز روی آورد. سردار بروجردی علاوه بر فعالیت های سیاسی و تبلیغاتی بر ضد رژیم شاه در سال 56 گروه توحیدی "صف" را با هدف فعالیتهای مسلحانه پدید آورد.

ایشان همزمان با ورود امام خمینی; به امر شهید بهشتی و تحت نظارت شهید حاج مهدی عراقی گروه حفاظت از امام; را تشکیل داد و بعد از آن نیز یگان حفاظت از محل سکونت امام; در تهران را سازماندهی کرد علاوه بر فعالیت های فوق تأسیس یک ایستگاه تلویزیونی به نام ایستگاه انقلاب، پخش پیام ها و اعلامیه های امام شنود مکالمات توطئه گران دستگیری عوامل شکنجه و اختناق رژیم، جمع آوری اطلاعات و اسناد مربوط و همچنین سرپرستی زندانیان زندان اوین نیز از سوابق درخشان این سردار مجاهد بود. شهید بروجردی که ازپایه گذاران اصلی سپاه پاسداران بود با شروع غافله کردستان و فعالیتهای چرکهای فدایی خلق و حزب دموکرات، به کردستان رفت و به واسطه فعالیت های دلسوزانه خود آنقدر چنان محبوبیتی در بین مردم کردستان کرد که به او لقب مسیح کردستان دادند.
 
مقام معظم رهبری در بخشی از سخنانشان راجع به سردار شهید محمد بروجردی فرموده اند: «آن چیزی که من از شهید بروجردی احساس کردم و یک احترام عمیقی از او در دل من به وجود آورد، این بود که دیدم این برادر، با کمال متانت و با کمال نجابت، به چیزی که فکر می کند مسؤولیت و وظیفه است. من تصور می کنم روحیه آرامش و نداشتن حالت ستیزه جویی با دوستان و گذشت و حلم در قبال کسانی که تعارض های کاری با او داشتند، نشانه آن روح عرفانی شهید بود».

سردار شهید حاج ابراهیم همت، شش ماه پیش از شهادتش، درباره شهید محمد بروجردی گفته بود: «بروجردی شناخته نشد. نه بر ملت ایران و نه بر تاریخ ما شناخته نشده است. تصور من این است که زمان بسیاری باید سپری شود تا شناخته شود. شاید خون رنگین بروجردی، این بیداری را در ما به وجود بیاورد».

سردار شهید محمد بروجردی، در سال 1333 در یکی از بخش های شهرستان بروجرد دیده به جهان گشود. شش ساله بود که پدرش را از دست داد و گرد یتیمی بر چهره اش نشست. مهاجرت وی به یکی از محله های جنوبی تهران، آغاز دوران سخت کودکی اش به شمار می رفت تاروحش با حوادث تلخ روزگار صیقل خورده و بر پهنه دل های دوستانش، درخشیدنی از مِهر آغاز کند. از هفت سالگی در دو سنگر تلاش برای کسب معاش و کوشش برای کسب علم ودانش به زیبایی درخشید و شاگرد اول هر دو کلاس شد.
 
شکوفه های مبارزه

سردار شهید محمد بروجردی، در سال 1347 در حالی که چهارده سال بیش تر نداشت قدم به دنیای پر تب و تاب مبارزه گذاشت. اولین جرقه های مبارزه و قیام درزندگی او، در پای درس روحانی مبارز، حاج عبداللّه بوذری زده شد و برای اولین بار با شنیدن تفسیر قرآن و نهج البلاغه در محضر این روحانی بیدار و آگاه و مشاهده رساله امام، فهمید که مسیر زندگی اش را پیدا کرده است. شهید بروجردی خود از آن روزها چنین حکایت می کرد:«وقتی به این کلاس ها رفتم، قرآن را خواندم و مفهوم آیات آن را فهمیدم، چشم و گوشم روی خیلی مسائل باز شد. معنای طاغوت را فهمیدم. فهمیدم امام کیست و چرا او را از کشور تبعید کردند». چندی بعد، به وسیله همین روحانی مبارز، با یکی از مبارزان مشهور، شهید حاج مهدی عراقی آشنا شد. ایشان وی را با تشکیلات مکتبی هیأت های مؤتلفه اسلامی مرتبط ساخت و شهید بروجردی، پیک محرمانه حاج مهدی عراقی شد که با مهارت و شجاعت کتاب ها، نوارها و اعلامیه های امام خمینی رحمه الله را از جایی به جای دیگر منتقل می کرد.
 
گروه توحیدی صف

شهید محمد بروجردی، با درس هایی که از فعالیت های سیاسی و تبلیغاتی بر ضد رژیم شاه گرفت بود، به این نتیجه رسید که سرنگونی دیکتاتوری آمریکایی شاه،به تشکیل گروهی منسجم نیاز دارد. از این رو، در سال 1356 با رهبری و سازمان دهی خود، «گروه توحیدی صف» را با هدف فعالیت های مسلحانه پدید آورد و به صف دیگر گروه های مبارز و مسلح کشور پیوست. شهید بروجردی، نام گروه توحیدی صف را از آیه چهارم سوره مبارکه صف قرآن کریم گرفت که خداوند در آن می فرماید: «خداوند کسانی را دوست می دارد که در راه او پیکار می کنند؛ گویی بنایی آهنین اند». از این رو، این آیه، همواره بر روی تمام اطلاعیه ها و جزوه های این گروه به چاپ می رسید.
 
کمیته حفاظت

با اوج گیری روند انقلاب اسلامی در دوازدهم بهمن 1357 و هم زمان با ورود پیروزمندانه حضرت امام رحمه الله به ایران، به امر شهید بهشتی و با نظارت شهید حاج مهدی عراقی، مسؤولیت تشکیل و سرپرستی حفاظت از رهبر کبیر انقلاب به شهید بروجردی محول شد. این مسؤولیت در حالی به ایشان و گروهش محول گردید که سازمان منافقین خلق، از پاریس پیشنهاد حفاظت از امام را به خاطر بهره برداری های تبلیغاتی و سیاسی داده بودند، اما شهید بروجردی با دادن طرحی دقیق و مسلح کردن حدود چهار هزار نفر، موفق شد نظر مثبت اعضای شورای انقلاب را جلب کند. بدین ترتیب، آن ها با موفقیت تمام، در مسیر فرودگاه تا بهشت زهرا و از آن جا تامدرسه رفاه، با وجود سیل جمعیت و وجود عناصر ناپاک باقی مانده از رژیم منفور پهلوی، از امام محافظت کردند.
 
پس از آن هم شهید بروجردی، دست به کار تشکیل و سازمان دهی یگان حفاظت از محل سکونت امام در تهران گردید. ایستگاه انقلاب فعالیت های انقلابی شهید بروجردی پس از سرنگونی رژیم منحوس پهلوی وپیروزی انقلاب، دامنه گسترده تری پیدا کرد. وی که مسؤول حفاظت از محل سکونت امام بود، یک ایستگاه تلویزیونی راه اندازی کرد. که پیام ها و اعلامیه های لازم، از آن برای مردم پخش می شدو به «ایستگاه انقلاب» معروف گشت. هم چنین شهید بروجردی و یارانش، از راه شنود مکالمات، موفق شدند توطئه های بزرگی را در نطفه خفه کنند و در شناسایی و دستگیری عوامل شکنجه و اختناق رژیم و نیز جمع آوری اسناد و اطلاعات مربوط به آنان، نقش حساسی راایفا کنند که در ادامه این حرکت، مسؤولیت سرپرستی زندان اوین به عهده شهید بروجردی گذاشته شد.
 
تشکیل سپاه

شهید محمد بروجردی، از پایه گذاران اصلی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. با شروع غائله کردستان، گویی سرنوشت فرزند رشید خطه بروجرد، در عرصه ای دیگر رقم خورد؛ عرصه ای که در آن، از یک سو نبرد با چریک های فدایی و کوموله و حزب دموکرات و دیگر تجزیه طلبان بود و از سویی دیگر، خیانت عناصر خائن دولت بنی صدر و کارشکنی هایی که هر انسانی رااز ادامه کار مأیوس می کرد، انتظار شهید بروجردی را می کشید. اما درچنین شرایط وخیمی، شهید بروجردی مأیوس نشدو مصمم و قاطع، خردمندانه باتنگناها و معضلات برخورد می کرد و می کوشید با آگاهی دادن و بیدار ساختن مردم آن خطه، به کمک خود آن ها بر دشمن پیروز شود. مسیح کردستان با آغاز غائله کردستان، شهید محمد بروجردی، خدمت به مردم محروم این استان را بر عافیت نشینی ترجیح داد. او به سرعت راهی کوه های سرد و سر به فلک کشیده کردستان گردید و در جاده های پر پیچ و خم و در کمرکش کوه های آن، به قدری تلاش و مبارزه کرد و به قدری از جان مایه گذاشت که به بالاترین مقام دست یافت.
 
این مقام، نه فرماندهی سپاه غرب و نه جانشینی قرارگاه حمزه سیدالشهدا و نه پایه گذاری تیپ شهدا بود؛ بلکه والاترین مقام را مردم مظلوم و زجر کشیده دیار کردستان به او دادند و آن، لقب «مسیح کردستان» برای شهید بروجردی بود. چند قدم تا بهشت یکی از هم رزمان شهید بروجردی، در خاطره ای از این سردار شهید بیان داشته است: بعد از شهادت فرمانده، محور غرب، شهید ناصر کاظمی، شهید بروجردی که هیچ وقت لبخند از چهره اش محو نمی شد، کم تر لبخند به لب دیده می شد. یک روزکه خیلی در فکر بود، رو به من کرد و گفت: «خواب دیدم من و ناصر با هم درعملیاتی بودیم. داشتیم داخل یک شیار می دویدیم و منطقه پر از آتش بود.
 
ناصر با چالاکی جلوتر از من به سرعت می دوید. ناگهان شیار به یک جای بلندی می رسیدکه ناصر به راحتی گذشت و رد شد، اما من هر بار لیز می خوردم. یک دفعه ناصر دستم را گرفت و به سادگی مثل پرکاه مرا بالا کشید.وقتی بالا آمدم و تاریکی و ترسناکی پایین را دیدم، خدا را شکر کردم که آن جا نیستم. ان شاءاللّه من هم شهید می شوم». مدتی کوتاه پس از این ماجرا، ایشان که عمری در مبارزه بودند،در اول خرداد سال 1362، وقتی برای پاک سازی مهاباد راهی آن جا شده بود، در ساعت دوازده ظهر بر اثر انفجار مین در جاده مهاباد ـ نقده به شهادت رسیدند.

وصیت نامه شهید بروجردی

در بخشی از وصیت نامه خویش آورده است: «بسمه تعالی. پس از حمد خدا و طلب استغفار از او ـ که برگشت همه به سوی اوست ـ و درود بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و درود بر امام امت و همه شهیدان در طول تاریخ، از همه برادرانی که در طول عمرم با آن ها تماس داشته ام، طلب آمرزش می کنم. هر کس این وصیت نامه را می خواند، برایم طلب آمرزش کند؛ زیرا که من از این دنیا با کوله باری خالی می روم. والسلام. محمد بروجردی»

رزمندگان و غیورمردان لشکر ویژه 25 کربلا در دوران دفاع مقدس حماسه‌ای کم‌نظیر از خود به یادگار گذاشتند که از این میان می‎توان عملیات والفجر هشت را نگینی از این رشادت‌ها دانست، به همین منظور خاطراتی از چند تن از رزمندگان این لشکر خط‎شکن در ادامه تقدیم به مخاطبان می‌شود.

* به جیب پیراهنش اشاره کرد

محمد هاشمی می‎گوید: برادر مجروحی را به اورژانس مستقر در فاو آوردند، ترکش در چند سانتی‎متری قلب او خانه کرده بود، او داشت آخرین لحظات عمر خود را سپری می‌کرد، دیدن لحظات جان کندن او برایم سخت و ناگوار بود، هیچ وسیله‌ای برای جراحی نداشتم و انتقال او به پشت جبهه، نیاز به صرف زمان داشت، دیوانه‎وار دور او می‌چرخیدم، بغض گلویم را چنگ می‌زد، کاری از دستم ساخته نبود، آن برادر لحظه‌ای چشمانش را باز کرد، مرا که دید با دست به جیب پیراهنش اشاره کرد.
به‎سرعت دست بردم و از داخل جیبش، کیفی را بیرون آوردم، ناخودآگاه آن را گشودم، عکس سه فرزند خردسالش بود، با علامت به من فهماند که عکس را جلوی صورتش ببرم، صورتی که پر از خاک و خون بود، شهادتینش را گفت و پرگشود، من عکس را در دستم گرفتم و با صدای بلند گریه کردم.

* به‎جای اینکه دور قبرم جمع شوید، به راه و هدفم فکر کنید

محمدمهدی مسلمی‌عقیلی می‎گوید: یکی از بچه‌ها به شهید علی یوسف‌زاده ـ فرمانده گروهان سه از گردان مالک اشتر (ع) لشکر ویژه 25 کربلا ـ گفته بود: «تو که خودت تهرانی هستی و همسرت اهل رامسر، بعد از شهادت دوست داری کجا دفنت کنند؟» علی جوابش عاقلانه بود، گفت: «من موقع زنده بودنم معلوم نیست که کجا هستم؟ یک روز غرب، یک روز هم جنوب، یک‎بار تهران و یک‎بار هفت‎تپه، حالا غصه قبرم را هم بخورم؟ دوست دارم به‎جای آن که عده‌ای دور قبرم جمع بشوند، به راه و هدف من فکر کنند.»
قبل از عملیات بعضی از دوستان به او سفارش کردند که لباس سپاه خود را عوض کرده، لباس بسیج بپوشد، چون در صورت اسارت، عراقی‌ها با پاسدارها رفتار ناجوانمردانه‌ای می‌کردند، اما علی به این حرف‌ها گوش نمی‌داد، می‌گفت: «راهی است که انتخاب کرده‌ام، این لباس رنگ تفکر من است، وقتی زنده‌ام، این آرم مقدس روی سینه‌ام قرار دارد، دوست دارم هنگام مردن نیز با همین ظاهر، از دنیا بروم، به‌ویژه آیه‌ای که روی آرم نوشته شده، خیلی برایم ارزش دارد.»
وقتی به طرف منطقه عملیاتی حرکت کردیم، علی پشت سر هم از بچه‌ها می‌خواست، ذکر بگویند، هر از گاهی پیغام می‌داد که پنج تا صلوات ... پنج تا تکبیر ... پنج تا قل‌هوالله ... تا آخر ستون همه مشغول ذکر می‌شدند.
موقع درگیری، آرام و قرار نداشت، این‌طور نبود که چون فرمانده است، یک گوشه بایستد و فقط دستور بدهد، نارنجک می‌انداخت، آرپی‎‌جی شلیک می‌کرد، می‌دوید و جست‎وخیز می‌کرد و دشمن را به رگبار می‌بست، رفتار او شور و حال بچه‌ها را بیشتر می‌کرد.
یکی از سنگر‌های دشمن به‎شدت مقاومت می‌کرد، علی پرید و نارنجکی داخل آن انداخت، راه تقریباً باز شد و بچه‌ها توانستند وارد پایگاه شوند، در همین حین او با چند گلوله‎ای که از سوی یک بعثی‌ شلیک شد، به زمین افتاد.
وقتی بالای سرش رسیدیم، هنوز نفس می‌کشید، تیر به چند جای بدنش اصابت کرده بود، از جمله گلوله‎ای کنار آرم سپاه، روی سینه‌اش.
علی چشمان معصومش را باز کرد، ما را که دید لبخند زد، شهادتینش را کامل خواند، به حضرت اباعبدالله (ع) و امام عصر (عج) به زیبایی سلام داد و سپس چشمانش را بست، رفتنش نیز رنگ عقیده‌اش بود.

* آن روز بچه‌ها تا توانستند تانک شکار کردند

علی‎اکبر محمدعلی‎تبار می‎گوید: تانک‌های دشمن آنقدر به ما نزدیک شده بودند که لوله‌های‎شان از پایین خاکریز دیده می‌شد، درگیری به‎شدت ادامه داشت، بچه‌ها بعد از چند روز عملیات، تازه داشتند استراحت می‌کردند که عراقی‌ها با نیرو‌های تازه‎نفس، برای چندمین بار پاتک زدند.
من کمک‎آرپی‎‌چی‎زن بودم، با هیجان می‌دویدم، مهمات می‌آوردم و به بچه‌ها می‌رساندم، پریشان و مضطرب به این سو و آن سو می‌رفتم.
در همان گیرودار چشمم به برادر مجروحی افتاد که دو دست‎وپایش قطع شده بود و خون به‎شدت از بدنش فوران می‌کرد، رنگش به سفیدی گرایید، دیگر کارش تمام بود، با دیدن او حالم دگرگون شد، اما خودش با درد کنار آمده بود، تبسم بر لب داشت و ذکری را زیرلب زمزمه می‌کرد، خیلی برایم عجیب بود، گاهی هم به زور صدایش را بلند می‌کرد و به بچه‌هایی که در کنارش بودند، روحیه می‌داد.
حالت او باعث شد که احساس کنم چند برابر قدرت پیدا کرده‌ام، آن برادر مجروح به ما نشان داد که تا آخرین نفس رزمنده بودن یعنی چه؟ آن روز بچه‌ها تا توانستند تانک شکار کردند.

* بچه‌ها یکی‌یکی پرپر می‌شدند

وی همچنین نقل می‌کند: داخل یکی از شیارها بدجوری گیر افتادیم، نه می‌توانستیم جلو برویم نه کسی حاضر به عقب‌نشینی بود، پشت شیار، مقر فرماندهی بعثی‌ها قرار داشت، آنها با تمام توان ما را زمین‌گیر کرده بودند، خیلی از بچه‌ها همان‌جا داخل شیار، شهید و مجروح شدند.
ما هم می‌دانستیم در صورت از بین نبردن فرمانده بعثی‌ها، نمی‌توانیم نیروهای عراقی فعال در آن نقطه را فلج کنیم.
آتش سنگین دشمن به فاصله کمی از بالای سرمان عبور می‌کرد، وضعیت سخت و طاقت‌فرسایی بود، دوستان و هم‌رزمان ما یکی‌یکی پرپر می‌شدند، یکی از برادران که خون زیادی از او رفته بود، ناگهان فریاد یا حسین (ع) سر داد و با تمام قدرت فریاد زد: «برادرها ! راه امام را ادامه بدین ... برید جلو، انقلاب خون می‌خواد ... یا حسین (ع) ...»
این‌ها را که گفت چشمانش بسته شد و دیگر صدایی از او بر نخاست، بچه‌ها روحیه حماسی‌شان دوچندان شد، با صدایی بلند یا حسین (ع) گفتند و جلو رفتند، این روزها هم هر وقت که سر یک دوراهی گرفتار می‌شوم، یاد حرف‌های آخر آن شهید بزرگوار می‌افتم.

* حالا دیگر خستگی‌ام از بین رفته بود

حسن کیانی می‌گوید: بچه‌ها خسته اما پرشور، کارشان را ادامه می‌دادند، سه هزار کیسه شن را باید آماده کرده و به خط انتقال می‌دادیم، به‌دلیل وضعیت خاص زمین، نیسان تا حد معینی می‌توانست جلو بیاید، کیسه‌ها را بعد از پر کردن، دست‌به‌دست از آب عبور می‌دادیم تا پشت نیسان چیده شود، نیمه‌های شب داخل نخلستان، به دلیل ابری بودن هوا، خیلی تاریک بود، با این که خسته بودم، اما به‎عنوان مسئول لجستیک هم کار می‌کردم و هم به بچه‌ها روحیه می‌دادم.
باد سردی که می‌وزید سرمای سخت زمستان را تا عمق استخوان‎های‎مان نفوذ می‌داد، دلم برای بچه‌ها می‌سوخت، از بچه‌های کم‎سن‎وسال گرفته تا پیرمردهای گردان، دست در دست هم، با آن همه خستگی در دل شب مشغول کار بودند.
در همان حال ذهنم رفت پیش آن دو نفری که در این سوز و سرما داوطلبانه داخل آب ایستاده بودند و کیسه‌ها را به آن طرف می‌بردند، گفتم بروم به آنها هم خدا قوتی بگویم.
لب آب که رسیدم اولش باورم نشد، اما خوب که دقت کردم، هر دوی‌شان را شناختم: «شهید صلبی ـ فرمانده گردان ـ و حاج کمیل کهنسال ـ جانشین لشکر ویژه 25 کربلا ـ تا سینه داخل آب ایستاده بودند، پوست صورت‌شان از سرما می‌لرزید، برای لحظه‌ای هم استراحت نمی‌کردند، انگار نه انگار که همه روز را در خط مقدم با دشمن درگیر بودند‌، حالا دیگر خستگی‌ام از بین رفته بود.

* عملیات پیش رو عین حج می‌ماند!

وی همچنین خاطره‌ای از عملیات کربلای 10 را چنین نقل می‎کند: شهید حاج حسین بصیر ـ قائم‌مقام لشکر ویژه 25 کربلا ـ که بعدها در عملیات کربلای 10 به شهادت رسید را قبل از عملیات، با سری تراشیده و پایی برهنه مشغول کار دیدم، رو به او کردم و گفتم: «حاجی! جریان سر تراشیدن چیه؟!» جواب داد: «عملیات پیش رو عین حج می‌ماند!»

* تهدید و تشویق آقامرتضی

در خاطره‌ای دیگر این رزمنده بیان می‌کند: سردار مرتضی قربانی ـ فرمانده لشکر ویژه 25 کربلا ـ آمده بود، برای سرکشی، می‌دانست بچه‌ها چقدر خسته هستند اما کلی کار روی زمین مانده بود، باید آن همه کیسه را جابه‎جا می‌کردیم، عده‌ای آن‌قدر خسته بودند که به زور خودشان را حرکت می‌دادند.
آقامرتضی مانده بود که تهدید کند یا تشویق، هر دو را انتخاب کرد، کمی‌قدم زد و کاغذ و خودکاری را از جیبش درآورد، با لهجه اصفهانی‌اش گفت: «بچه‌های بسیج! هرکس کم کار کند اسمش را این جا می‌نویسم که در عملیات، خط‌شکن نباشد، تا پنج صبح کارها باید تمام شده باشد.» نیمه‌شب بود، وقتی برگشت خودش از انجام شدن کارها، تعجب کرده بود.

* روحانیونی که لباس‌های رزمنده‎ها را می‌شستند

حسین جعفری می‎گوید: در کنار بچه‌های بسیج، طلبه‌ها و روحانیون هم درگرد آنها حضور داشتند، اگرچه وظیفه اصلی آنها کار فرهنگی و پرورش معنوی نیروهای رزمنده بود، ولی عشق به جهاد و شهادت باعث شده بود که آنها در همه میادین، حضوری چشم‌گیر داشته باشند، با چشم خود، روحانیونی را دیده بودم که لباس‌های بچه‌ها را می‌شستند، برای آنها آب و غذا می‌بردند و به مجروحان رسیدگی می‌کردند.

در شب‌ عملیات بچه‌های طلبه هم بیکار نبودند، یکی سنگر می‌ساخت، یکی هم با تیربار، دشمن را هدف می‌گرفت، در همان حال طلبه‌ای را دیدم که تا زیر خاکریز دشمن پیش رفت و نارنجکی آن طرف خاکریز ‌‌انداخت و روحانی پرشور دیگری نشسته پشت لودر، رو در روی آتش مستقیم دشمن، برای بچه‌ها خاکریز ‌می‌ساخت.